معاونت امور بهداشتی

تیتر مطلب: حیوان گزیدگی و هاری

1. -      تعریف بیماری

یک بیماری ویروسی مربوط به دستگاه عصبی بوده که عمدتاً در گوشتخواران اهلی و وحشی (سگ- گربه- گرگ- روباه- شغال و...) و در درجه بعد در سایر حیوانات علفخوار (گاو- گوسفند و بز- الاغ- اسب و...) ایجاد بیماری می‌کند. انسان نیز در اثر گزیده شدن بوسیله حیوانات فوق که آلوده به بیماری هاری باشند به این بیماری مبتلا می‌شود.

2. -      اهمیت بیماری

اهمیت این بیماری به دلیل مرگ همه موارد مبتلا است زیرا در صورت آلوده بودن حیوان گزنده و انجام ندادن اقدامات بموقع پس از مدتی علایم بیماری در فرد ظاهر شده که در اینصورت متأسفانه هیچ راه علاج و درمانی ندارد و منجر به مرگ انسان خواهد شد.

3. -      راه‌های سرایت بیماری به انسان

عمده‌ترین راه سرایت بیماری به انسان از راه گاز گرفتن و تماس بزاق حیوان با پوست صدمه دیده می‌باشد. البته این بیماری از طریق پنجه گربه یا سگ نیز به انسان منتقل می‌شود. این بیماری ندرتاً از طرق دیگر از جمله از طریق پیوند اعضا (مثل پیوند قرنیه)- دستگاه تنفس و خیلی به ندرت دستگاه گوارش به انسان منتقل می‌شود.

4. -      علایم بیماری در انسان

هر گاه انسانی توسط حیوان هار گزیده شود و برای او اقدامات درمان پیشگیری انجام نشود بعد از یک دوره مخفی از 10 روز تا دو سال (بطور معمول 2 تا 12 هفته و بطور متوسط 2-1 ماه) علایم هاری در او ظاهر می‌شود که مهمترین آنها عبارتند از: تغییر حس در محل گاز گرفتگی بشکل احساس خارش و مورمور- سردرد- تب و بیقراری- دلهره و وحشت- تغییر خلق و رفتار- حالت تحریک‌پذیری شدید- ترس از نور- صدا و هوا که در اثر کوچکترین تحریکی و دیدن آب بشدت تحریک شده حالت تشنج و حمله به اطرافیان در وی ایجاد می‌شود. در نهایت به علت فلج عضلات دستگاه تنفس منجر به مرگ بیمار می‌گردد.

درمان بیماری هاری در انسان

متأسفانه در صورت آشکار شدن علایم بیماری هیچ راه چاره و درمانی برای بیمار وجود ندارد و منجر به مرگ خواهد شد.

6-آیا بیماری قابل پیشگیری است؟

بلی، خوشبختانه بیماری به راحتی قابل پیشگیری است. به نحوی که اگر شخصی که مورد گازگرفتگی حیوان مشکوک قرار گرفته بلافاصله و فوراً تحت اقدامات لازم قرار گیرد از ظهور علایم و بیماری در وی جلوگیری خواهد شد.

7-اقداماتی که برای شخص حیوان‌گزیده بایستی انجام داد.

در کشور ما با توجه به بومی بودن و مخازن بیماری هاری هر نوع حیوان‌گزیدگی توسط حیوانات را بایستی مشکوک به هاری تلقی نموده و در موقع برخورد با شخص گزیده شده توسط حیوان مشکوک به هاری اقدامات زیر می‌بایستی انجام پذیرد. لازم به توضیح است که این اقدامات می‌بایستی هر چه زودتر شروع شود در غیر اینصورت و هر چه دیرتر این اقدامات شروع شود احتمال مبتلا شدن فرد به بیماری هاری زیادتر می‌گردد.

این اقدامات عبارتند از:

1-7- شستشوی محل گزیدگی با آب و صابون بمدت 20-15 دقیقه

2-7- ارجاع فوری مجروح به مرکز سلامت جامع جهت انجام اقدامات مربوطه

3-7- تزریق سرم و واکسن ضد هاری

4-7- تزریق واکسن ضد کزاز (توأم)

5-7- دادن داروهای جنبی

6-7- عدم بخیه زخم (حتی‌الامکان)  زیرا باز بودن آن سبب رسیدن هوا و از بین رفتن ویروس عامل بیماری می‌گردد.

7-7- در صورتیکه حیوان مهاجم سگ و گربه است می‌توان آن را بمدت 10 روز تحت مراقبت قرار داده در صورتیکه ظرف ده روز حیوان از بین رفت و یا علایم هاری را نشان داد به احتمال زیاد مبتلا به هاری بوده و بایستی واکسیناسیون فرد علیه هاری تا نوبت آخر  ادامه یابد، ولی در صورت زنده ماندن لزومی به ادامه واکسیناسیون شخص مجروح نیست.